Başa çıkılmaz çelişkiler, vicdani ret, tükenen hukuk 

Kıbrıslı Murat Kanatlı, aslında 2005'te zorunlu askerlik görevini yaptı. Kıbrıs'taki “seferberlik” düzenlemesi uyarınca her yıl bir gün kışlaya çağrıldığında, üç sene bu zorunluluğu da yerine getirdi. Fakat 2008'de 15 Mayıs Vicdani Retçiler Günü'nde reddini açıkladıktan sonra 2009'da seferberlik hizmetini reddetti ve on gün tutuklu kaldı. Kendisini “suçlu” görmediğinden para cezasını da ödemedi. İç hukuk yolları tükendiğinde 2015'te AİHM'e yaptığı başvuru geçen hafta sonuçlandı. Mahkeme, sözleşmenin 9. maddesinde düzenlenen düşünce, vicdan ve din özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi.

  AİHM'in Kanatlı kararında tüm uluslararası vicdani ret hareketi açısından önemli bir yan var, ilk kez “seferberlik” hali zorunlu askerliğin bir parçası olarak ele alınıyor. Kanatlı, Avrupa'da savaş tartışmalarının yükseldiği bir dönemde bu kararı değerli buluyor. Somut bir kazanım da bu kararın Ukrayna'da, Rusya'da, Belarus'ta seferberliğe çağrıldığı halde katılmayan ve ülkelerini terk eden vicdani retçilerin sığınma başvurularında ellerini güçlendirecek olması.

*
Bugün uzak görünse de 2011'in sonlarında, 2012'nin başlarında Türkiye bir vicdani ret düzenlemesi yapılacağından emin, bunun muhteviyatını tartışıyordu. Adalet Bakanı Sadullah Ergin üzerine çalıştıklarını bizzat söylemişti, anaakım tartışma günlük gazetelerde “Vicdani retçiye kız verilir mi?” seviyesinde normalleşmişti. (Evet, diyenler hiç de az değildi.) Sonra bu hava, ne değişen Askerlik Kanunu'na yansıdı ne AYM kararlarına. 

Pınar Öğünç   Evrensel