Bremer’in “özgürlüğü”, Friedman’ın “liberalizmi”
Cemil Ertem Milliyet (2016)
Örneğin, 19 Eylül 2003’te, Irak Geçici Koalisyon Hükümeti’nin başkanı Paul Bremer’in yayımladığı bir deklarasyon var; bu deklarasyonda, Bremer, ABD Hükümeti adına, Irak’ta özgürlüğün ve demokrasinin hızla tesisi için; “Tüm yabancı şirketlere Irak işletmelerinde tam mülkiyet hakkı verilmesini, kamu işletmelerinin hızla satılmasını, yabancı şirketlerin ve kişilerin kârlarını ve kazançlarını ülke dışına eksiksiz transferini, yabancı şirketlere uygulanan gümrük ve diğer tüm engellerin kaldırılmasını” istiyordu.
Tabii Bremer, 2004’te yönetimi yine ABD’nin atadığı “Iraklı” hükümete devretmeden önce, Irak’ta “serbest” piyasanın ve ticaretin eksiksiz (!) işlemesini sağlayacak bütün “demokratik” yasal düzenlemeleri yapmıştı. Bunlar içinde, bugün birçok gelişmiş ülkede bile bulunmayan, telif yasaları ve fikri mülkiyet haklarına yönelik ayrıntılı düzenlemeler de vardı. Yani 2004 yılında ABD, Irak için gerekli bütün “liberal” reformları yapmıştı. Irak Merkez Bankası tam bağımsız, Irak ekonomisi liberalizme tam açıktı.
Peki, bugün Bremer’in bu kâğıttan liberalizminin Irak için bir faydası var mı; hayır tabii ki, Bremer’in liberalizmi Irak’ın hatta daha ötesi Ortadoğu’nun sosyal, tarihsel gerçekliğini atlayan, bütün hesabını ABD’nin çıkarlarına göre yapan bir liberalizmdi. Bugün bir Iraklıya “ABD sizin için son model telif ve fikri mülkiyet hakları yasaları çıkardı; en son model liberalizm sizde” derseniz acaba ne cevap alırsınız?
Tabii ki Irak’taki Bremer’in liberalizmi onun icadı değildi, ondan yaklaşık otuz yıl kadar önce, Şili’de 1973 yılında 11 Eylül günü, beklendiği üzere, askerler darbe yaptı ve darbede demokratik seçimle işbaşına gelmiş Allende hükümeti devrildi, Devlet Başkanı Allende öldürüldü. Ama darbeyi yapan General Pinochet devletçi “geri kafalı” bir asker değildi; Pinochet’nin danışmanı, Bremer’in de Irak için ilham aldığı, Profesör Milton Friedman’dı.http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/cemil-ertem/bremer-in-ozgurlugu-friedman-in-liberalizmi-2213732
